زنده باد ولایت // بیش از دو سال از آغاز تهاجم ارتش سعودی و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس به یمن می گذرد و در این مدت علی رغم آنکه این نیروها حجم گسترده ای از حملات را به نقاط مختلف یمن ترتیب داده و هزاران نفر از مردم بی گناه این کشور را به قتل رسانده اند، اما به نتیجه خاصی نرسیده و نتوانسته اند حتی بخش کوچکی از این کشور را به تصرف خود در آورند. یکی از دلایل کشتار وسیع مردم یمن، آن است که آنچه به عنوان نیروی هوایی یمن و سامانه های معمول دفاع هوایی این کشور وجود داشته، در روزهای اول این جنگ عمدتا نابود شده اند و در این مدت نیروی هوایی طرف مقابله تقریبا بدون هیچ مشکلی در آسمان یمن جولان داشته است.
بر این اساس، بحث دفاع هوایی از جمله شاید مهم ترین مشکلات و کمبودهای نیروهای یمنی در حدود بیش از دو سال از آغاز تهاجم سعودی به حساب می آید؛ مسئله ای که به نظر می رسد اخیرا تغییراتی در آن ایجاد شده است.
جاسوس یانکی ها سرنگون شد
روز اول اکتبر سال 2017 میلادی، یک فروند پهپاد MQ-9 آمریکا در نزدیکی صنعا سرنگون شد و نیروهای یمنی اعلام کردند که آنها این عملیات را به انجام رسانده و توانسته اند این پهپاد آمریکایی که در حال جاسوسی و کسب اطلاع از مواضع و مناطق حساس پایتخت یمن بود را با موفقیت شناسایی و سپس در زمانی مناسب، سرنگون کنند.
سرنگونی پهپاد آمریکایی در یمن
اندکی بعد هم، فیلمی از شلیک یک موشک به سمت پهپاد مورد نظر و ساقط کردن آن منتشر شد. با دقت و رعایت اصول حفاظتی توسط نیروهای یمنی، در فیلم مذکور، پرتابگر و موشک به طور کامل تار شده اند و نمی توان از آن تصاویر به هویت کامل و دقیق موشک پی برد. البته دود خارج شده از پشت موشک حداقل نشانگر این مسئله بود که با یک سامانه پدافندی سوخت جامد رو به رو هستیم. در مدت کوتاهی پس از این کدهای دقیق، آمریکا نیز به از دست دادن این پهپاد اشاره کرد و مجبور شد به این اقدام مهم نیروهای یمن اعتراف کند ولی درباره دلایل از دست دادن این پهپاد و این که به چه شکلی بر فراز صنعا ساقط شده اشاره ای نکرد.
پهپاد MQ-9 ریپر در حقیقت مدل پیشرفته تر از MQ-1 پردیتور است که در برای امور شناسایی و تهاجم هوا به سطح توسعه پیدا کرده. این پهپاد ساخت شرکت General Atomics آمریکا است و هر فروند آن در حدود 17 میلیون دلار قیمت دارد. ارتفاع نهایی پرواز این پهپاد که به یک موتور توربوپراپ با قدرت 900 اسب بخار مجهز است، 15 کیلومتر و سرعت نهایی آن 482 کیلومتر بر ساعت است و می تواند تا 1700 کیلوگرم محموله را حمل کند. موشک هوا به سطح هلفایر و بمب های سبک هدایت لیزری از جمله تسلیحات اصلی این پهپاد محسوب می شود.
جاسوسی سعودی و یک احتمال نزدیک به یقین
اما اخیرا تصویری در شبکه های اجتماعی و سایت های تخصصی عربی در حال دست به دست شدن است که احتمالا می تواند حل کننده این معما باشد؛ تصویری که به ادعای سعودی ها به تاریخ 6 اسفند ماه 1395 تهیه شده و در آن یک تیر موشک هوا به هوای آلامو ساخت روسیه در پشت یک کشنده و خودرویی نیز در کنار آن قرار دارد که سعودی ها آن را منبع تامین قدرت این سامانه اعلام کردند. اما این موشک چیست و چطور از یمن سر در آورده است؟
تصویر گرفته شده توسط سعودی ها _ به شکل سرجنگی دقت کنید
موشک مورد نظر در حقیقت یک سلاح هوا به هوا برای جنگنده های میگ 29 یمنی است کهسالها پیش نزدیک به 100 تیر از آن توسط حکومت قبلی یمن خریداری و به ارتش این کشور تحویل داده شده است. سیستم هدایت اصلی این موشک به صورت هدایت نیمه فعال راداری است و در عین حال نمونه هایی از آن با هدایت فروسرخ نیز توسعه پیدا کرده است. این موشک از سوخت جامد نیز بهره می برد، سرعت آن 4.5 ماخ و وزن سرجنگی آن نیز در حدود 39 کیلوگرم است.
نمایه گرافیکی از موشک های هوا به هوای سری آلامو _ موشک های اول و سوم از نوع هدایت فروسرخ هستند
نمونه های هدایت نیمه فعال راداری این موشک نیاز به رادار و باقی ماندن قفل راداری بر روی هدف و رساندن اطلاعات به موشک مورد نظر تا لحظه برخورد را دارد و تبدیل کردن آن از یک موشک هوا به هوا به یک موشک سطح به هوا اقدامی است که شاید در شرایط فعلی یمن تقریبا ناممکن باشد.
اما با دقت به تصویر گرفته شده توسط سعودی ها می توان به یک نکته جالب دیگر پی برد. موشک مورد نظر در این تصویر نه مدل هدایت راداری، بلکه مدل هدایت فروسرخ این موشک است. با استفاده از این موشک این احتمال بسیار قوی تر است که یمنی ها موفق شده باشند با فعال کردن این موشک ها و شلیک آن ها به سمت محدوده هدف مورد نظر و سپس فعال شدن جستجوگر فروسرخ موشک مذکور، روی هدف قفل کرده و آن را ساقط کنند.
فیلم منتشر توسط یمنی ها درباره سقوط پهپاد مورد نظر نشان دهنده این مسئله است که هدف در ارتفاع نه چندان بالایی قرار دارد و در نتیجه می توان تئوری مورد نظر را تا حدی زیادی صحیح اعلام کرد. برخی منابع و کارشناسان البته به استفاده از موشک های دوش پرتاب برای هدف قراردادن این پهپاد اشاره کردند که البته می تواند درست باشد اما سوالی که در این میان پیش میاید این نکته است که چگونه در این مدت خبری از این دوش پرتاب ها برای مقابله با متجاوزان نبوده است؟ که این موضوع نیز می تواند ناشی از حل مشکلات فنی برای استفاده از این سامانه ها باشد.
به هر حال هر آنچه که در یمن رخ داده است ، مشخصا نشان دهنده این مسئله است در حال حاضر و حداقل در شرایط فعلی، یمنی ها دارای نوعی از دفاع هوایی (حداقل در ارتفاع پایین) برای مقابله با تهدیدات هوایی هستند. بسیاری از کارشناسان این حرکت یمنی ها را نوعی اخطار و مجبور کردن هواپیماهای ائتلاف عربی به افزایش ارتفاع پروازی یا احتیاط در نزدیک شدن به مناطق حساس این کشور تفسیر کرده اند.
مسلما امروزه این توانایی یمنی ها در ابتدای راه قرار دارد و هنوز به سطح بالایی نرسیده اما بهتر است فراموش نکنیم که توانایی موشک های بالستیک یمنی نیز زمانی در همین حد ابتدایی بود ولی کم کم دست بلند یمنی ها به پایتخت سعودی نیز رسید. در این میان آنچه که طرف یمنی برای توسعه توانایی خود نیاز دارد مسئله زمان و تداوم ابتکارات خلاقانه است که می تواند 100 تیر موشک را به 100 تهدید مهم برای پرنده های کشتار جمعی سعودی و همپیمانان معدودش تبدیل کند.
