«مدافعان حرم»، سرشار از سوژههاي دراماتيک
تاریخ انتشار: 95/05/21 21:12
صبح نو/ آقاي خسرو معصومي، کارگردان تازهکاري نيست. او نزديک به سه دهه است که در سينماي ايران حضور دارد و البته در اين مدت توانسته نوعي خاص از سينماي اجتماعي را که در آن آسيبشناسي معضلات مردمان شمال کشور نقش محوري دارد، به تصوير درآورد. معصومي علاوه بر فعاليت در سينما و ساخت آثاري چون «رسم عاشقکشي»، «باد در علفزار ميپيچد» و «تابو» سابقه فعاليت در تلويزيون را هم دارد و فيلمهاي تلويزيوني هم ساخته که همچنان در آنها تصويرسازي رئاليستي ارتباطات آدميان در دل جنگلهاي شمال است که اهميت دارد.
اگر بخواهيم درباره کارگرداناني بنويسيم که ميتوانند لااقل با تکيه بر مؤلفههاي اصلي سينماي خويش به توليد محصولات سينمايي مرتبط با موضوعات مبتلابه جامعه و ازجمله دلاوريهاي مدافعان حرم دست زنند، شايد معصومي يکي از بهترين گزينهها باشد. او به لحاظ تکنيکي ساختار کار در سينما را خيلي خوب ميشناسد و از آن مهمتر اينکه دراماتيک کردن اتفاقات را آموخته است.
معصومي اما فيلمسازي درباره چنين مضموني را زماني مؤثر ميداند که کارگردانان بتوانند با فراغ بال اعتقادات خود را به فيلم بدل کنند.
بايد واقعبين باشيم
معصومي با اشاره به برخي سختگيريهاي موجود در سينماي جنگ که سوژه مدافعان حرم را هم پوشش ميدهد بيان داشت: ديگر کليشهسازي و سوژههاي تکراري نميتواند براي بيننده جذاب باشد. دستاندرکاران نيز بايد با اعتماد به کارگردان به وقايع پيرامون خود خوب توجه کرده و از حقيقت فرار نکنند و دست از سختگيريها و حساسيتهاي بيمورد بردارند و کمتر سوژهها را تعديل کرده تا در حيطه سينماي جنگ و دفاع هم آثاري با داستانها و سوژههاي جديد ساخته شوند.
وي ادامه داد: حساسيتهاي بيش از حد، بزرگترين لطمه را به سينما ميزند؛ فرقي نميکند که سينماي جنگ باشد يا اجتماعي اما به نظر ميرسد در حيطه سينماي جنگ حساسيتها بيشتر است و سينماي جنگي ايران هم هميشه داراي موضوعات کليشهاي و مصنوعي بوده و تکرار مکررات است که گريبان مخاطبان را ميگيرد و اگر بخواهيم در حيطه مدافعان حرم هم براساس همين تکرار مکررات فيلم ساخته بشود، يقيناً مخاطب نخواهد داشت.
اين کارگردان به بيان اينکه واقعگرايي مهمترين رکن پيشرفت هر شاخه هنري است افزود: بد نيست کمي واقعبين باشيم. اينکه مديران يک موضوع ساده را وارد دايره مميزي ميکنند و تمام فيلمنامههاي جنگي مرتبط با آن موضوع را رد ميکنند، بخردانه نيست. جالب است که وقتي فيلمنامهها را با آنان که در دل جنگ بودهاند در ميان ميگذاريد نهفقط از آن ايرادي نميگيرند که استقبال هم ميکنند اما مديراني که اصلاً دفاع را درک نکردهاند بر سر توليد چنين فيلمنامههايي سد ميگذارند يا آنکه حتي اگر فيلمي بر اين مبنا هم ساخته شود، فيلم را توقيف ميکنند.
دايره بسته سوژههاي تکراري
خسرو معصومي با تأکيد بر اينکه يک دليل گريزان شدن مخاطبان از سينماها همين تعديلهاي سليقهاي است ذهن تکراري مديران را سد راه ورود کارگردانان توانمند به سوژههايي بکر نظير زندگي رزمندگان حاضر در جنگ و همينطور مدافعان حرم دانست. معصومي اظهار داشت: در کل که نگاه کنيد در طول يک سال در ازاي هر صد فيلم که ساخته شده، فقط 10 فيلم خوب و داراي سوژههاي پرمخاطب وجود دارد يعني ميتوانم بگويم چون سوژههاي تازه که زواياي ديده نشده از ماجراها را به تماشا ميگذارند درگير سانسور ميشوند، کارگردان هم چارهاي نمييابد جز رفتن سراغ سوژههاي تکراري و امتحان پس داده. در سينماي جنگ هم همين وضعيت است. درست است که در اين ژانر فيلم زيادي در سال ساخته نميشود ولي بهجز استثنائات همان يکي 2 فيلم جنگي هم، نه به لحاظ فرمي تازهاند و نه به لحاظ روايت.وي ادامه داد: تازه اگر بهعنوان سرمايهگذار بخواهيد به واکاوي اين ماجرا بپردازيد بايد رک و راست بگويم که گونهاي مانند جنگ بهراحتي تأمين سرمايه ندارد اما سوژههاي کمدي و سخيف خيلي راحت تهيهکننده و سرمايهگذار پيدا ميکند و مسوولان هم خيلي راحت استقبال ميکنند.
به داستان خوب نياز داريم
اين کارگردان درباره چگونگي جذب مخاطب درسينماي جنگ و بهويژه براي شناسايي دلاوريهاي مدافعان حرم گفت: نخستين چيزي که در اين باره خيلي واجب است، موضوع و داستان خوب است. اين نکته در اولويت قرار دارد و بعد کارگردان و...بايد داستان خوب داشت و بهتر از آن، داستان را به سناريو بدل کرد و بعد به فکر تصويري کردن آن افتاد. چنانچه شما هم ميدانيد ما از لحاظ تکنيکي نميتوانيم با سينماي جنگ هاليوود رقابت کنيم پس تنها چيزي که برتري ما را نسبت به آنها نشان ميدهد، همان موضوع داستاني است که هم تازگي دارد و حرف نخست را ميزند و هم عطر و بوي شرقي را داراست و براي آنها بسيار جذاب است.
سراغ حرفهاي تازه برويم
معصومي با اشاره به اينکه مضاميني که در دل دفاع رخ ميدهند مانند زندگي مدافعان حرم، پر شدهاند از سوژههاي دراماتيک گفت: اگر شرايط فراهم شود که سناريستها با دل و جان چنين سوژههاي را عملياتي کنند قطعاً آثار ارزندهاي خلق خواهند شد. ما موضوعات درجه يک داريم ولي واقعيت آن است، هميشه ترس داريم که بعد از چند ماه که فيلمنامه نوشته شد ، بعد از گذشت يک سال اجازه پروانه ساخت به آن ميدهند يا نه؟ در صورتي که بايد با حمايت از فيلمسازان راه را براي توليدات مؤثر در اين حيطه باز کرد.
خسرو معصومي با اشاره به اينکه فيلمسازي درباره هر سوژه رئاليستي و ازجمله مدافعان حرم نياز دارد به حرف تازه اظهار داشت: بايد فيلمي ساخت که حرف تازه براي گفتن داشته باشد چون با موضوعات بيبو و بيخاصيت نميتوان چه در سينما و چه در تلويزيون مخاطب جذب کرد.