امروز هشتم دی ماه 1395 خورشیدی، برابر است با بیست و هشتم ربيعالاول 1438 هجری قمری و بیست و هشتم دسامبر 2016 میلادی.
*****
110 سال پيش در چنين روزي در سال 1285، نخستين قانون اساسی ايران توسط مظفرالدين شاه با نام «نظامنامهي سياسي» امضا شد. نخستين قانون اساسي مشروطه با نام «نظامنامهي سياسي» كه توسط اولين مجلس شوراي ملي ايران در 51 ماده تهيه و تدوين شده بود، در 8 دي 1285 به امضاي شاه وقت ايران ـ مظفرالدين شاه قاجار ـ رسيد. مظفرالدين شاه 11 روز پس از این امضای تاریخی درگذشت.
امروز هشتم دی ماه 1395 خورشیدی، برابر است با بیست و هشتم ربيعالاول 1438 هجری قمری و بیست و هشتم دسامبر 2016 میلادی.
*****
110 سال پيش در چنين روزي در سال 1285، نخستين قانون اساسی ايران توسط مظفرالدين شاه با نام «نظامنامهي سياسي» امضا شد. نخستين قانون اساسي مشروطه با نام «نظامنامهي سياسي» كه توسط اولين مجلس شوراي ملي ايران در 51 ماده تهيه و تدوين شده بود، در 8 دي 1285 به امضاي شاه وقت ايران ـ مظفرالدين شاه قاجار ـ رسيد. مظفرالدين شاه 11 روز پس از این امضای تاریخی درگذشت.
قانون اساسي امضاشده توسط این شاه قاجار، در برگيرندهي خواست واقعي مردم نبود و اصولاً بدون وقت كافي و با شتاب به طور عمده در جهت مسائل مجلس شوراي ملي تدوين شده بود. اين قانون همچنين از بسياري مسائل مهم و اساسي ديگرِ حقوقي كه ميبايد در آن مطرح ميشد، بيبهره بود. از سوي ديگر، روشنگریهای نخبگان جامعه، عليرغم كارشكنيهاي مداوم درباريان، اوضاعی را به وجود آورد كه پس از مرگ مظفرالدين شاه، در همان آغاز سلطنت محمدعلي شاه، كميسيوني در مجلس شوراي ملي به منظور تهيهی «متمِم قانون اساسي» تشكيل شود.
«متمِم قانون اساسي» سرانجام در 107 ماده تصويب شد و در 15 مهر 1286 به امضاي محمدعلي شاه قاجار رسيد. قانون اساسي مشروطه در طول سالهاي متمادي، به ويژه در دورهي حکومت پهلوي، دستخوشِ تغيير و تحول بسيار شد، به طوري كه در زمان محمدرضا پهلوي چند بار اصول آن تغيير يافت و يا مواردي به آن اضافه گردید.
*****
74 سال پیش در چنین روزی در سال 1321، وحید دستگردی ـ شاعر و سخنور نامدار ایران در یکی دو سدهی گذشته ـ درگذشت. حسین وحید دستگردی متخلّص به «وحید»، در سال 1258 در دستگرد اصفهان به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش به انجام رساند و در پانزده سالگی به اصفهان رفت و در مدرسهای علوم ادبی و دینی را آموخت. در آغاز نهضت مشروطه به صف آزادیخواهان پیوست. پس از چندی به تهران آمد و «انجمن ادبی ایران» و «انجمن ادبی حکیم نظامی» را تأسیس کرد. در سال 1298 «مجلهی ادبی ارمغان» را در تهران منتشر کرد که به مدت 22 سال به تفاریق منتشر میشد.
وحید، از ادبیات قدیم ایران بهرهی کافی داشت و از گویندگان بزرگ ایران، بیش از همه، به نظامی گنجوی ارادت میورزید. از این ادیب نامدار، قصاید و غزلیات و قطعات و مجموعهی «صد اندرز» و «مثنویِ سرگذشتِ اردشیر» باقی مانده است. وحید دستگردی در 8 دی 1321 در 63 سالگی در تهران درگذشت و در امامزاده عبداالله شهر ری به خاک سپرده شد.
*****
40 سال پیش در چنین روزی در سال 1355، سعید هرمزی ـ استاد بزرگ موسیقی دستگاهی ایران و نوازندهی سهتار ـ درگذشت. استاد سعید هرمزی در سال 1276 در محلهی سنگلج تهران متولّد شد. در نوجوانی در مکتب درویش خان نوازندهی نامدار زمان خود، ردیفهای دستگاهی موسیقی ایرانی و نواختن تار را فراگرفت.
سعید هرمزی از درویش خان «تبرزین طلا» را که به بهترین شاگردان میداد، دریافت کرد و خود نيز در سال 1307 در تهران، کلاس مشق موسیقی دائر نمود و شاگردان زیادی را آموزش داد. این استاد موسیقی دستگاهی ایران، در نواختن سهتار سبک و شیوهی خاصّ خود را داشت. استاد سعید هرمزی در 8 دی 1355 در 79 سالگی در تهران درگذشت و در آرامگاه بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
*****
38 سال پیش در چنین روزی در سال 1357، لطفالله مجد ـ نوازندهی نامدار تار ـ درگذشت. لطفالله در سال 1297 به دنیا آمد. وی هیچ استادی نداشت و با تأثیر از شیوهی نوازندگی استاد عبدالحسین شهنازی، خود استاد خود بود، با این همه در طول سالهای نوازندگی هیچگاه نخواست که هنرش ابزاری برای شهرت او شود. او از جمله هنرمندانی بود که از آغاز فعالیت رادیو ایران در سال 1319، با آن همکاری داشت.
ادیب خوانساری استاد آواز ایرانی دربارهی او گفته است: «من مرحوم لطفالله مجد را از سال 1319 که رادیو ایران راهاندازی شد، میشناختم و گاه نیز در برنامههای رادیو با آن مرحوم همکاری داشتم. او از هنرمندان قابل موسیقی اصیل ایرانی بود و از نظر اخلاق هم از شایستگی و لیاقت راستینی برخوردار بود». لطفالله مجد در 8 دی 1357 در 60 سالگی در صف طولانی پمپ بنزین خیابان کوروش سابق (دکتر شریعتی كنوني) در تهران، منتظر نوبت ایستاده بود که، دچار حملهی قلبی شد و پیش از رسانده شدن به بیمارستان، درگذشت.
*****
80 سال پیش در چنین روزی در سال 1315: رضا شاه دستور احضار سفير ايران در واشنگتن و قطع روابط دو كشور ایران و آمریکا را صادر كرد.
*****
66 سال پیش در چنین روزی در سال 1329: به دعوت آيتالله كاشاني اجتماع عظيمي از مردم در ميدان بهارستان و مقابل مجلس شوراي ملي برگزار شد. در اين اجتماع، تضييقات دولت عليه روند نهضت ملي شدن صنعت نفت و فشار بر مطبوعات محكوم گرديد.
*****
46 سال پیش در چنین روزی در سال 1349: مناسبات سياسي ايران و مصر، پس از 10 سال و با ورود سفير مصر به تهران از سر گرفته شد.
*****
45 سال پیش در چنین روزی در سال 1350: حكومت بغداد برای ايرانيان مقيم عراق جهت خروج از آن كشور، ضربالاجل 6 روزه تعيين كرد. تا آن زمان 41 هزار ايراني ظرف چند روز خاك عراق را ترك كرده بودند.
پژوهش و تنظیم: آرش امجد