قبرهاي عظيم و عجيب ايرانيان
تاریخ انتشار: 95/06/05 10:46
تسنيم/ اين قبرهاي عظيمالجثه علاوه بر اجساد، خوراکيها، آشاميدنيها و تمام مايحتاج سفر ارواح به دنياي مردگان را در خود جا ميدادند؛ قبرهايي بزرگ و خوشتراش... .
شايد پر بيراه نباشد اگر بگوييم ابناي بشر در طول تاريخ گاهي بيش از آنکه دغدغه نوع زندگي و محل اسکانشان را داشته باشند، نگران محل مرگ، نوع قبر و محل استقرار بدنشان در زندگي پس از مرگ بودند؛ دغدغهاي که ارجحيت آن بر نوع محل اسکانشان، از ماندگارتر بودن مقبرههاي آنها هويدا است؛ مقبرههايي که نهتنها شکل ظاهرشان، که حتي نوع فلسفه ساخت آنها نيز دستخوش تغييراتي بنيادين در ادوار مختلف تاريخ شده است.
شکل قبر و آيين تدفين مردگان در تمدنهاي مختلف جهان بر اساس فلسفه مرگ و جهانبيني اين تمدنها شکل گرفته است؛ تمدنهايي که برخي از آنها سوزاندن مردگان را ضامن شادي ارواح آنها ميدانستند و برخي از آنها موميايي کردنشان را؛ اما در کشورمان نيز تمدنهاي مختلف عيلامي پارسي و مادها هريک شيوه و آيين خاصي در فرم و محتواي بدرقه امواتشان به دنياي مردگان داشتند.
يکي از بقاياي به جا مانده از اين آيين و مراسم، «گوردخمه»هاي عجيبي است که هنوز در شمال استان خوزستان قابل رؤيتند؛ گورهايي چندين تُني که با ظرافت خاصي تراشيده شده و خانه امني براي اموات در جهان مردگان مهيا ميساخته است، گورهايي سنگي با ابعادي عجيب و بزرگ... .
اين سنگهاي عظيم چند هزار ساله که هنوز بقاياي رهاشده تعدادي از آنها در شمال خوزستان باقي است، نشان ميدهد که خانه مردگان نزد عيلاميها، از چنان ارزش و مقامي برخوردار بوده که حاضر بودند براي مهيا کردن ساز و برگ سفر مردگان، مدتها زمان گذاشته و خانهاي به اين زيبايي و شکوه براي اجساد فراهم کنند؛ خانهاي ساخته شده از سنگي عظيم و يک تکه که تکدريچه کوچکي در آن تعبيه شده؛ سنگي بزرگ، که درونش بهصورت ماهرانه و هنرمندانهاي تراشيده شده تا جا براي جسد، همراهان و مايحتاج سفر به دنياي مردگان را مهيا کند.
در داخل اين گوردخمهها، فضايي براي خواباندن اجساد و نگهداري خوراکيها و نوشيدنيهاي مختلف تعبيه شده و نکته جالب در ساخت آنها، تراشيدن ماهرانه فضاي داخلي سنگهاي چند تُني از درون دريچه کوچک تعبيه شده بر ديواره آنها است که با توجه به ابزار و ادوات ابتدايي و يکتکه بودن سنگ اين گوردخمهها، نيازمند زمان و صرف انرژي بسياري بوده است.
بهگفته برخيها، عيلاميها افراد پير و از کار افتاده خود را بههمراه غذا و نوشيدني در داخل اين گوردخمهها رها ميکردند و دريچه آن را مسدود ميکردند که البته با توجه به شيوه زندگي عيلاميها، بسياري از کارشناسان اين فرضيه را مردود ميدانند.