در خصوص علت خواندن سوره حمد و عدم جایگزینی دیگر سوره های قرآن به چند دلیل عمده می توان اشاره نمود؛
جامعیت این سوره
سوره حمد تنها سوره ای است که از زبان بندگان بیان شده و آیات این سوره شامل موضوعات گوناگونی می باشد.
امام رضا علیه السلام در این باره فرموده اند:«( علت این که در نماز سوره حمد خوانده می شود این است که: ) هیچ سوره اى از
«الْحَمْدُ لِلَّهِ» با این عبارت بنده آنچه حق تعالى بر او واجب کرده یعنى شکر توفیق یافتنش براى اعمال خیر را اداء مى کند.
«رَبِّ الْعالَمِینَ» این عبارت تمجید حق تعالى و تحمید او بوده و نیز با آن بنده اقرار مى کند که او فقط خالق و مالک است نه دیگرى.
«الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» با این عبارت بنده عطوفت خالق را نسبت به خود طلب کرده و هم چنین پروردگار و نعمت هایش بر جمیع مخلوقات را متذکّر مى شود.
ترجمه قرآن به زبانهاى ديگر از همان صدر اسلام سابقه داشته و نمونه آن حديثى است كه از سلمان نقل شده كه در آن «بسم اللّه الرحمن الرحيم» را «بنام يزدان بخشاينده» ترجمه كرده است. بنابراين مي توان سلمان فارسي را اولين مترجم قرآن دانست.
برخي گفته اند كه وي سوره حمد را نيز به فارسي ترجمه كرد تا فارسي زبانان بتوانند آنرا بخوانند و بفهمند. اين اتفاق در برخي كتب اينگونه نقل شده است: «مردم فارس طى نامه اى از سلمان خواستند تا براى ايشان سوره فاتحه را به فارسى بنويسد. سلمان پس از عرضه كردن نظر خود بر پيامبر(ص)، براى ايشان نوشت «بسم اللّه الرحمن الرحيم به نام يزدان بخشاينده» پس فارسيان آن را در نماز خواندند تا زبانشان بدان روان گرديد. در برخي نقل ها نيز آمده است: «گروهى از مردم فارس از سلمان خواستند تا چيزى از قرآن براى ايشان بنويسد، پس سلمان سوره فاتحه را به زبان فارسى براى ايشان نوشت.