86 سال پیش با انتشار خبر تخریب قبه و بارگاه ائمه بقیع(علیهم السلام) در بیستم فروردین سال 1305، موجی از خشم و نفرت سراسر کشورهای اسلامی به ویژه ایران و عراق را فرا گرفت.
نمایی از مزار منور ائمه بقیع(علیهم السلام) پیش از تخریب
«بقیع» قبرستانی بسیار بزرگ و تقریباً مسطحی است که مساحت آن، بیشتر از مساحت مسجدالنبی(صلی الله علیه و اله) است و تاریخ ساخت آن به دوران قبل از اسلام و زمان جاهلیت بر میگردد. در گذشته، این قبرستان پوشیده از درختانی به نام «غرقد» بوده، به این خاطر آن را «بقیع غرقد» نیز مینامند، چرا که درختان آن خارهای زیادی داشت، این سرزمین تا پیش از اسلام و بعثت نبی مکرم اسلام، محل دفن اموات شهر یثرب به ویژه مردگان دو طایفه اوس و خزرج بود.
86 سال پیش با انتشار خبر تخریب قبه و بارگاه ائمه بقیع(علیهم السلام) در بیستم فروردین سال 1305، موجی از خشم و نفرت سراسر کشورهای اسلامی به ویژه ایران و عراق را فرا گرفت.
نمایی از مزار منور ائمه بقیع(علیهم السلام) پیش از تخریب
«بقیع» قبرستانی بسیار بزرگ و تقریباً مسطحی است که مساحت آن، بیشتر از مساحت مسجدالنبی(صلی الله علیه و اله) است و تاریخ ساخت آن به دوران قبل از اسلام و زمان جاهلیت بر میگردد. در گذشته، این قبرستان پوشیده از درختانی به نام «غرقد» بوده، به این خاطر آن را «بقیع غرقد» نیز مینامند، چرا که درختان آن خارهای زیادی داشت، این سرزمین تا پیش از اسلام و بعثت نبی مکرم اسلام، محل دفن اموات شهر یثرب به ویژه مردگان دو طایفه اوس و خزرج بود.
اينك نگاهى گذرا داريم به گفتار عدّه اى ديگر از مورّخان و جهانگردان كه مشاهدات خود را درباره چگونگى اين حرم شريف در طول هشتصد سال و به ترتيب زمانى در تأليفات و سفرنامه هاى خود ثبت و براى آيندگان به يادگار گذاشته اند.
در قرن هفتم: ابن جبير جهانگرد معروف (متوفاى 614 ه) در مورد گنبد ائمه بقيع مى گويد: «و هى قبّة مرتفعة فى الهواء على مقربة من باب البقيع؛و آن قبه اى است مرتفع و سر بفلك كشيده كه در نزديكى درب بقيع واقع شده است».(رحلة ابن جبير، چاپ دارالكتاب اللبنانية، ج 64)
ابن نجار مدينه شناس و مورخ معروف (متوفاى 643) نيز مى گويد: «و هى كبيرة عالية قديمة البناء و عليها بابان يفتح احدهما كل يوم؛اين گنبد، بزرگ و مرتفع و داراى قدمت زمانى است، دو درب دارد كه يكى از آنها هر روز باز است.» گفتار ابن نجار را سمهودى در وفاء الوفا، ج 3، ص 916 آورده است.
در قرن هشتم: خالد بن عيسى البلوى المغربى كه در سال 740 ه. ق. به مدينه سفر كرده است، مى گويد: «و هى قبّة كبيرة مرتفعة فى الهواء؛اين گنبدى است بزرگ، مرتفع و سر به فلك كشيده» (تاج المفرق فى تحلية علماء شرق مطبعة فضالة مغرب، ج 1، ص 288)
و مشابه همين جمله را ابن بطوطه جهانگرد معروف (متوفاى 779 ه. ق.) آورده است كه: «و هى قبة ذاهبة فى الهواء بديعة الاحكام؛و آن قبه ايست سر بفلك كشيده و از نظر استحكام، بديع و اعجاب انگيز است.» (رحلة ابن بطوطه چاپ دارالتراث بيروت، ص 119)
در قرن دهم: سمهودى (متوفاى 911) مى گويد: «و عليهم قبّة شامخة فى الهواء؛در روى قبرشان گنبدى است بلند و سر به فلك كشيده» (وفاء الوفا، ج 3، ص 916)
در قرن سيزدهم: سر ريچارد بورتون ( (NOTRUB DRAHCIR RIS جهانگرد غربى كه در سال 1276 ه. ق. به مدينه مسافرت نموده در سياحتنامه خود گنبد ائمه بقيع را چنين توصيف مى كند: «اين قبّه كه در دست راست واردين به بقيع قرار گرفته است، بزرگتر و زيباتر از همه قبه ها است.» (موسوعة العتبات المقدسة، ج 3، ص 283)
در قرن چهاردهم: على بن موسى كه يكى از نويسندگان ساكن مدينه است و كتابى دارد به نام «وصف المدينة المنوره» كه در سال 1303 ه. ق. تأليف نموده، درباره بقيع و مقابر و گنبدهاى آن توضيحاتى دارد و راجع به قبه ائمه بقيع مى گويد: «و قبة آل البيت العظام و هى اكبر القبات»(وصف المدينة المنوّره، صفحه 10؛ اين كتاب جزء مجموعه ايست به عنوان رسائل فى تاريخ المدينة كه در سال 1392ه. از طرف منشورات داراليمامة رياض منتشر شده است.)
و بالاخره ابراهيم رفعت پاشا كه آخرين بار در سال 1325 ه. ق. و 19 سال قبل از تخريب حرم ائمه بقيع سفر حج نموده است، مى گويد: «و العباس و الحسن بن على و من ذكرناه معه تجمعهم قبة واحدة هى اعلى القبات التى هنالك كقبة ابراهيم و ...و عباس و حسن بن على و سه تن ديگر كه قبلًا نام برديم (ائمه سه گانه) در زير يك قبه قرار گرفته اند كه بزرگتر از همه قبه هاى موجود در بقيع؛ مانند قبه ابراهيم و ... مى باشد» (مرآت الحرمين، ج 1، ص 426)
خفتگان در بقیع
منابع:
نقدى بر وهابيت، 51
نقدی بر وهابیت، ج 1 ص 5
امام شناسى، ج11 ص 244؛ علامه سید محمد حسین طهرانی (ره)
وفاء الوفاء جلد 3 صفحه 893
قبل از حج بخوانيد، حجة الاسلام افتخارى
سفينة البحار (عثم)
سفينة البحار (فطم )