حکم شرعي کشيدن سيگار و قليان
تاریخ انتشار: 95/06/04 12:22
باشگاه خبرنگاران/ بر اساس آخرين آمار رسمي وزارت بهداشت سالانه 65 ميليارد نخ سيگار در ايران دود ميشود و بيش از يازده ميليون نفر در کشور به طور مداوم به استعمال دخانياتي مانند سيگار و قليان مشغولاند، اگرچه نگاهي به ازدحام جمعيت در قهوه خانه هاي سنتي به تنهايي گوياي همه آمار است.
در خصوص آسيبهاي جسمي که سيگار و قليان به بدن وارد ميکنند به کرات در رسانهها صحبت شده و ما در اين گزارش قصد تکرار مکررات را نداريم، بلکه ميخواهيم استعمال ذخانيات را از زاويه اي ديگر و از منظر قرآن و احکام شرعي مورد بررسي قرار دهيم.
اگرچه در صدر اسلام و زمان حيات پيامبر اکرم(ص) دخانياتي مانند سيگار و قليان وجود نداشته اما در آياتي از قرآن به طور صريح اشاره شده که انسان نبايد در راستاي نابودي و به خطر افکندن جان خود گام بردارد. در ادامه به چند آيه و روايت در اين خصوص اشاره ميکنيم:
«وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيکمْ إِلَى التَّهْلُکة» خود را به دست خويش به هلاکت نيفکنيد. (آيه 195 سوره بقره)
«وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ» کساني که از رسول الله پيروي ميکنند، او پاکيزهها را برايشان حلال و ناپاکيها را بر آنان حرام ميسازد. (آيه 157 سوره اعراف)
«وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکمْ» خودکشي نکنيد و خون همديگر را نريزيد. (آيه 29 سوره نساء)
همچنين پيامبر اکرم(ص) مي فرمايند: «لاَ ضَرَرَ وَلاَ ضِرَارَ» يعني ضرر و زيان رساندن به خود و ديگران ممنوع و حرام است. (صحيح الجامع)
مراجع تقليد براي مصرف دخانيات چه حکمي دادهاند؟
حجتالاسلام و المسلمين اديب يزدي، کارشناس امور مذهبي با نگاهي کلي به حکم استعمال سيگار و قليان در اسلام به خبرنگار حوزه قرآن و عترت باشگاه خبرنگاران جوان گفت: برخي از مراجع تقليد مصرف دخانيات را حرام دانستهاند و برخي ديگر به علت اينکه سيگار و قليان مسخکننده و سکرآور نيست، آن را مکروه بر شمردهاند.
وي تصريح کرد: اگر کسي با کشيدن سيگار و قليان به سمت دودهاي ديگر کشيده شود که آن مواد مخدر، سستي آور و مسخکننده باشند، قطعاً اين عمل حرام است و جايز نيست.
در ادامه استفتائات برخي از مراجع عظام تقليد در خصوص مصرف سيگار و قليان را ميخوانيم:
آيتالله خامنهاي:
حکم با اختلاف مراتب ضررى که بر استعمال دخانيات مترتب مىشود، متفاوت مىگردد و به طور کلى استعمال دخانيات اگر به مقدارى باشد که موجب ضرر قابل ملاحظهاى براى بدن باشد، جايز نيست و اگر شخص مىداند که با شروع آن به اين مرحله مىرسد نيز جايز نيست.
آيتالله سيستاني:
پرسش: توصيه هاي پزشکي مي گويد سيگار کشيدن عامل اصلي بيماري هاي قلبي و سرطان است و گاهي هم سبب کوتاهي عمر مي شود پس حکم سيگار کشيدن بالنسبه به اشخاص ذيل چيست؟
۱ـ کسي که تازه شروع کرده است.
۲ـ به سيگار کشيدن معتاد شده است.
۳ـ در کنار کسي نشسته ايم که او سيگار ميکشد و پزشکان ميگويند آن کس که در کنار شخص سيگاري مي نشيند ضرري قابل توجه، به او مي رسد.
پاسخ: ۱- کشيدن سيگار اگر موجب ضرر و زيان مي شود هر چند در آينده واعم از اينکه آن ضرر معلوم باشد ويا گمان ضرر وجود داشته باشد طوري عقلا بر سلامت شخص بيمناک باشند، حرام است.و اما اگر ايمن از ضرر و زيان شديد باشد هر چند بدين جهت که کمتر ميکشد، مانعي ندارد.
۲ـ اگر ادامه کشيدن سيگار ضرر شديدي ميآورد بايد دست بردارد مگر آنکه ترک سيگار موجب ضرر ديگري شود مثل ضرر حاصل از سيگار کشيدن و يا سختتر از آن و يا اينکه ترک سيگار براي او حرجي باشد طوري که عادتاً تحمٌل ناپذير است.
۳ـ چنين شخصي همانند شخص مبتدي است، و جواب بخش اول شامل حال او هم مي شود.
آيتالله مکارم شيرازي:
پرسش: کشيدن سيگار براى افراد مبتدى، و استمرار آن براى افراد معتاد، اعمّ از اين که ترک آن به آسانى ممکن باشد يا نباشد، چه حکمى دارد؟
پاسخ: کشيدن سيگار و انواع دخانيّات، حرام است و با توجّه به اين که ترک آن براى همه معتادان ممکن است، حالت اضطرار معمولا در آن تصوّر نمى شود؛ مگر به دستور خاص طبيب آگاه، و فرقى بين افراد مبتدى و معتاد نيست.
آيتالله هادوي تهراني:
استعمال دخانيات به دليل مضرّ بودن آن مطلقاً حرام است.
آيتالله صافي گلپايگاني:
خوردن چيزى که براى عقل انسان يا سلامتى او ضرر دارد حرام است، ولى اگر ضرر موقّت يا کم باشد که عقلاء اعتنا نکنند، حرام نيست.
در پايان بايد گفت که دين اسلام بر حفظ نفس، دارايي، آبرو و شرف انسان تأکيد بسياري کرده و همه پزشکان و علما ديني به طور متفق اذعان دارند که دخانيات به همه اينها خدشه وارد ميکند و جز از دست دادن سلامتي، جايگاه اجتماعي و مال افراد هيچ ارمغاني براي آنها به دنبال ندارد.