زنده باد ولایت // خبر کشف اتفاقی یک سیاره فراخورشیدی مرموز و شگفت‌انگیز با ابعادی در حد یک ابر زمین (Super Earth) ستاره شناسان و علاقمندان به علم نجوم را شگفت زده کرده است.

همانطور که می‌دانیم،‌ تعداد بی‌شماری منظومه و سامانه ستاره‌ای شبیه به منظومه خورشیدی ما در سراسر کیهان وجود دارد و کشف این سیاره فراخورشیدی جدید که اخیرا در صدر اخبار قرار گرفته، به سامانه‌ای به نام “K2-18” که دارای یک ستاره کوتوله قرمز بوده و چیزی در حدود 111 سال نوری از ما فاصله دارد، مربوط می‌شود.

وجود این منظومه که مدتی پیش رسما تایید شده بود به دلیل میزبانی یک سیاره فراخورشیدی به نام “K2-18b” معروف بود؛ اما بررسی‌های جدید نشان داد که جرم آسمانی موردنظر تنها سیاره این سیستم ستاره‌ای نیست.

جزئیات کشف سیاره فراخورشیدی مرموز سامانه K2-18

تیمی بین‌المللی از ستاره شناسان مدتی پیش در حال بررسی منظومه معرفی‌شده و سیاره جالب‌توجه آن به کمک یکی از تجهیزات رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) به نام هارپس (HARPS) بودند که وجود یک سیاره فراخورشیدی دیگر توجه آن‌ها را به خود جلب کرد.

تیم دانشمندان که از موسسه‌های آموزشی و تحقیقاتی سراسر جهان گرد هم آمده بودند، به رهبری یکی از دانشجویان دکتری دانشگاه تورنتو به نام رایان کلوتیر (Ryan Cloutier)، در تلاش برای تعیین شرایط اتمسفری و جرم این سیاره تجهیزات خود را به سمت منظومه K2-18 گرفته بودند.

بررسی مجدد سیاره K2-18b که پس از کشف در سال 2015، امیدهایی در مورد امکان به وجود آمدن حیات بر روی آن مطرح شده بود، در کمال شگفتی علاوه بر فراهم آوردن اطلاعاتی در مورد این جرم آسمانی، وجود یک سیاره فراخورشیدی مرموز را در کنار جرم آسمانی اول تایید کرد.

به طور دقیق‌تر، اندازه‌گیری‌ها نشان داد که جرم K2-18b حدودا 8 برابر زمین بوده و از طریق مطابقت این عدد با چگالی سیاره، می‌توان تخمین زد که این جرم آسمانی یا اتمسفری گازی شبیه به زمین داشته و یا بر روی دریاهای آن لایه‌های ضخیم یخ قرار گرفته‌اند.

اما همانطور که اشاره شد، اندازه‌گیری‌های این سیاره منجر به کشف یک جرم آسمانی دیگر که “K2-18c” نام گرفته و شرایط جرمی و حجمی مشابهی با سیاره دیگر دارد، شد. ابعاد خاص K2-18c باعث شده تا دانشمندان برای توصیف آن از نام ابر زمین (Super Earth) استفاده کنند؛ ابر زمین به سیاره‌هایی خارج از منظومه خورشیدی ما گفته می‌شود که اندازه آن‌ها از کره زمین بزرگ‌تر بوده و در عین حال، کوچک‌تر از سیاره‌هایی مانند ارانوس هستند.

این ابر زمین تازه کشف‌شده، در مدت‌زمان 9 روز زمینی یک بار به دور ستاره میزبانش می‌چرخد و دلیل رصد نشدن آن توسط تلسکوپ‌ها در سال 2015، صفحه مداری بوده که K2-18c بر روی آن قرار گرفته است.

کورتیر در این رابطه می‌گوید که پس از تایید رسمی وجود یک سیاره دیگر در کنار K2-18b، اعضای تیم تحقیقاتی از چنین اکتشافی هیجان‌زده شدند و در عین حال که این جرم آسمانی به دلیل نزدیکی بیش از حد به ستاره خود، قابل سکونت نیست، وجود یک سیاره فراخورشیدی جدید در این سامانه باعث شگفتی و خوشحالی ستاره شناسان شده است.

امکان وجود حیات در سیاره K2-18b

هنوز توانایی سیاره K2-18b برای میزبانی حیات، موضوعی است که نیاز به تحقیقات و اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر و گسترده‌تر داشته و انتظار می‌رود که به کارگیری تلسکوپ JWST ناسا برای بررسی این سیاره، پاسخ‌های قانع‌کننده‌تری برای سوالات ستاره شناسان فراهم کند.

در ادامه صحبت‌ها، کورتیر می‌گوید که بر اساس داده‌های موجود، امکان اظهارنظر دقیق در مورد اتمسفر سیاره موردبحث وجود ندارد و پس از انجام ماموریت تلسکوپ ناسا که برای سال 2019 برنامه‌ریزی‌ شده، مقالات روشن‌تری در این رابطه به چاپ خواهد رسید.

تلسکوپ پیشرفته JWST ناسا به صورت کلی برای انجام پروژه‌های مختلف به کار گرفته می‌شود و به دلیل درخواست‌های زیاد برای به خدمت گرفتن تجهیزات آن، تیمِ کورتیر برای رسیدن به پاسخ سوالات خود باید تا دو سال دیگر صبر کنند.

از طرف دیگر، کشف سیاره فراخورشیدی مرموز سامانه K2-18 نشان می‌دهد که قرار داشتن چنین جرم‌های آسمانی در اطراف ستاره‌های کوتوله بیشتر از آن چیزی که تصور می‌شد، اتفاق می‌افتد و همچنین، اتمسفر نسبتا ضخیم سیاره دیگر این منظومه، امکان کسب دانشی گسترده‌تر در مورد سیاره‌های فرا خورشیدی را فراهم می‌کند.